Vrijdagmorgen allemaal gepakt en gezakt klaar in Zaventem voor een vlucht van 8u20 naar Kinshasa. Daar verblijven we in de Procure St. Anne.

In Kinshasa is de chaos in de luchthaven zeker niet verbeterd en op de straat is het zoals een mierennest: taxibusjes kruisen taximoto’s links en rechts, daartussen nog camions, fietsen en stootkarren die voortgeduwd worden en tot slot mensen die tussen die drukte proberen over te steken. Hoe doen ze het? De plastiek en afval ligt nog altijd langs de kant maar er is nu wel een fabriek die plastiek recycleert en ter tafels en stoelen van maakt. Een begin.

Zaterdag eerst naar de bank Procfin om dollars te wisselen in FC (moesten het wel elders gaan zoeken want hadden niet genoeg FC liggen) en dan een poging om de vermiste 820$ terug te krijgen.  De juiste personen werkten niet en er waren diensten gesloten, dus maandag terug.  

Daarna bezochten we ‘Orper’(oeuvre de reclassement et de protection des enfants de la rue) met pater Ange. Ze hebben twee gesloten middens voor jongens en één voor meisjes,  twee open middens voor meisjes en één voor jongens verdeeld over de stad.

We bezochten een gesloten midden voor meisjes , zeer armoedig maar netjes. De kleding van elk meisje lag mooi gestapeld in een roestig kastje. Ze moesten het leren voor later.

In de namiddag was er een bezoekje aan de marché des voleurs (veel kunst) en ’s avonds een avondmaal  in de Majestic op de Congostroom (een restaurant op een boot). Het was lekker en zo hadden wij een rustige avond vooraleer een drukke week begon.

Zondag bezochten we het landbouwproject van Jean Mbeshi, een Congolese broeder van de Broeders van Liefde. 

Op ander halfjaar had hij samen met enkele collega’s en twee werkmannen een varkenskwekerij, kippenstal met legkippen, een tuin van 15 ha waar ze groenten kweken, fruit (mango, banaan, papaya, ananas..) en bomen planten uitgebouwd. Daarnaast hebben ze ook nog een visvijver met tilapia.

Dit bezoek gaf veel ideeën voor Kankala.

Maandag

een bezoek aan een technische school van Don Bosco bij pater Pol Freyen.

Er is een grote schrijnwerkerij met veel machines waarvan er toch nog enkele werkten.
Ze hadden een bestelling voor 750 schoolbanken te maken, dus er was een inkomen. Er was ook een kleine bakkerij en een computerklas.

Er waren ongeveer 1900 leerlingen. Na een middageten bij de Salesianen zijn we nog naar een sloppenwijk gereden waar oa. een klein project van een scheutist was voor meisjes en vrouwen om te leren naaien en stikken. Marcinelle, een zeer geëngageerde dame had er de leiding en verbleef er ook dag en nacht. Ze leefden van giften en van het weinige dat ze konden verkopen.
Vijf meisjes die de naaicursus afgewerkt hadden toonden in een modeshow hun creaties, mooie kleedjes en hemden voor mannen. Als dank voor ons bezoek hebben ze onze maten genomen (van Mieke, Liliane en mij) en zouden ze een kleed maken als souvenir. Je moet het maar doen.
 

Bij alle projecten kregen we trouwens middageten, op en top gastvrije mensen.

Dinsdag zijn we dan doorgevlogen naar Kananga. De fanfare ter plaatse en het kleine militaire défilé was wel niet voor ons maar voor de gouverneur die meegereisd was. Buffalo, Etienne waren er wel om ons een warme ontvangst te geven. Ook een van de leden van de CA, Sylvain, kwam ons verwelkomen.

Mpokolo had zijn auto en chauffeur (Matthieu) voor ons beschikbaar gegeven zodat we gemakkelijk alles konden bezoeken.

In Kananga is het een ander beeld op straat. Daar rijden ontelbaar veel taximoto’s rond en af en toe een privé auto. Er is veel volk langs de weg om hun waren te verkopen en zijn er toch ook vele kleine winkeltjes met alles en nog wat te koop. Hier zie je ook meer transport met de fietsen en vrouwen met de grote kommen op hun hoofd met groenten die kilometers afleggen om iets te kunnen verkopen.

In het meisjeshuis zijn we uitgestapt en kregen welkomstgezangen, een speech, bloemen en een klein toneeltje dat ze voorbereid hadden. Daarna zijn we onze valiezen gaan afzetten in Tsheila waar Germaine en verschillende leraars ons verwelkomden en hebben we de kamers verkend in Mitangu. Alles mooi voorbereid.

We zijn dan nog samen iets gaan eten met de directie in een restaurant bij de luchthaven. Een gezellige avond. Frappant was dat toe we gedaan hadden alle overschotten (zelfs van de borden) in een plastic zak gedaan werden om mee te nemen voor armere mensen die niets hebben.

Elke woensdag komen de armste families maïs en maniok meel halen om hun kinderen die geholpen worden door het open midden, eten te kunnen geven. Er waren er een vijftiental.

Daarna was er een eerste vergadering met de directie om kennis te maken met elkaar, wat hun taken zijn, wat zij verwachten van ons. We hebben hen wel gezegd dat wij ons engageren om hen zo lang mogelijk te helpen maar dat zij moeten zorgen dat er bespaard wordt en bekijken of er inkomsten kunnen komen.

In de namiddag hadden we een gesprek met Emmery, advocaat en lid van de Raad van Bestuur, omdat hij terug naar Kinshasa vertrok. Samen met Liliane hadden we het over de statuten die moeten aangepast worden, over de school en de grotere jongens die meer zouden moeten kunnen doorsluizen naar ORS om landbouw te leren.
Hij was zeer dankbaar dat hij zijn studies had kunnen doen via Kankala en vond dat er moest teruggegaan worden naar de oorspronkelijke scholen (voor zij die moeilijk leerden).

Donderdag staan er een dertigtal leerlingen die gesteund worden door het open midden in Mitangu om ons te groeten en ze hadden ook een welkom speech, voorgelezen door Jozef, een jongen van 16 jaar die in Mitangu verblijft en van daar naar het college gaat (vertrekt om 6u ‘s morgens) om te studeren. Hij wil priester worden. Hij zorgt voor zijn eigen eten en doet kleine klusjes in Mitangu. Een broertje is bij de jongens en een zus bij de meisjes. De papa is overleden en  zijn mama heeft zware psychische problemen.

Daarna naar het jongenshuis, een bewogen rit waar beide auto’s vast reden in het slechtste stuk van de weg, een afdaling van ongeveer twintig meter (schat ik), die door de regen modderig was geworden. Er kwam wat graafwerk en goede chauffeurs bij te pas om de wagens los te rijden. In het jongenshuis leek het de blijde intrede. De jongens zwaaiden met palmtakken en zongen uit volle borst van aan de ingang van het dorp en volgden de auto’s daarna tot een van de paviljoenen. Heel de tijd zongen ze verder. Na nog een welkom speech hebben de directie en de leraars zich voorgesteld en zijn we de paviljoenen en klassen gaan bezoeken.

Buiten is er op een groot stuk maïs gezet en hier en daar wat groenten. Blijkbaar wordt er zeer veel gestolen en ze wachten nu nog af wat de opbrengst zal worden. Enkele lokalen in verschillende paviljoenen worden niet gebruikt, het 7de en 8ste jaar zitten bij elkaar in een klas en krijgen er les van twee leraren, in de slaapzalen zijn geen matrassen meer en slapen de jongens op matjes. In de klassen van het lager lijkt er wel een goede discipline, bij de groteren lijkt het wat moeilijker. Tekenpapier en potloden werden afgegeven. De tekeningen zouden we dan terug meenemen naar België om hier in de scholen te tonen.

Bij de terugreis zijn we nog eens vastgereden (moesten nu bergop) en was het moeilijker om er door te geraken. We zijn voor eigen veiligheid dat uitgestapt en te voet naar boven gegaan. Albert werd zelfs door Etienne een stuk naar boven gedragen op zijn rug.

Vrijdag staan er weer buiten mensen die wekelijks 2000 FC (met feestdagen 4000FC) krijgen als steun, terug een vijftiental. Het aantal schijnt te variëren. Soms komt een van de kinderen als de ouders niet kunnen.

Daarna tot bij pater Ivo Van Volsem in de Procure gewandeld. Hij heeft zijn project tijdelijk moeten sluiten wegens verschillende problemen en geen zicht op inkomsten. We hebben Mpokolo dan toch bezocht verder in de stad. Het is een heel ordelijk huis met bureaus, opslagplaats met alles mooi getrieerd in dozen, goede bedden en matrassen en een waterboring juist buiten het centrum zodat ook anderen water kunnen kopen. Alleen moest deze nog steeds officieel ingehuldigd worden door de gouverneur vooraleer dit kon.

In de namiddag vergadering met de directie over de financiën met de documenten die Marc voorbereid had. Het is hen wel duidelijk dat uitgaven stijgen en inkomsten verminderen maar hoe het oplossen is moeilijk. Gevraagd om een financieel verantwoordelijke aan te duiden en Etienne zal die taak opnemen. Germaine is verantwoordelijk voor het personeel en Buffalo blijft de algemene directeur die alles moet coördineren.

Mogelijkheden voor inkomsten werden aangeduid zoals varkens kweken, meer groenten... maar daar is tijd voor nodig.
Wel is Ward al bezig met de tuinmannen in Mitangu om hen te activeren en uitleg te geven.

Zaterdag had ik tussendoor een gesprek met Beya Anatole, de verantwoordelijke van het open midden over de werking. Hij was al op de hoogte dat er meer kinderen moeten gere-integreerd worden.. Daarna zijn we naar Mikalayi gereden om Jan en Liliane weg te brengen. We hebben gereden op de Route Nationale die vertrekt in Kinshasa. Met de hulp van Egypte wordt deze heraangelegd. Een brede boulevard met langs beide zijden sleuven voor afwatering. Het wordt nog een hele klus voor deze klaar is maar het zal tenminste een goede weg zijn. 

In Mikalayi  bezochten we de nieuwe waterturbine, het ziekenhuis en het weeshuis. Ze hebben nu elektriciteit en dat is een grote vooruitgang maar de toestand in de gebouwen is penibel. Ze moeten er werken met een echt minimum, een contrast met de mensen die positief en goedlachs blijven. Jan en Liliane blijven hier tot dinsdag en wij keren terug. We missen ze al direct.

De generator had het ondertussen begeven in Tsheila en er werd door drie mannen twee dagen aan gewerkt om hem te herstellen. De motor moest volledig gedemonteerd worden en stukken van de oude motor werden gebruikt. Het zijn echte bricoleurs (zelfs karton en blik kwam er aan te pas) als je ze bezig ziet maar hun werk had resultaat.

Zondag terug naar het jongerendorp voor de misviering. Deze keer was de weg droog en konden we zonder al te grote problemen doorrijden. De viering van anderhalf uur met veel zang en een lange preek werd gefilmd door John (de man die vroeger alle foto’s nam gaf ons later de beelden). Ward heeft hier ook nog een woordje aan toegevoegd vanuit ons geloof.

Daarna kregen de jongens wat snoep, werd speelgoed meegegeven voor later, en zijn we nog gaan kijken als ze gingen eten. Opvallend is dat de kleinsten evenveel krijgen dan de oudsten! Daar stel ik me dan toch wat vragen bij.
We zijn dan langs de Zusters van Malole gereden om wijn te kopen voor Albert (die thuis gebleven was). Een bezoekje aan  het kerkhof waar Miya begraven ligt mocht niet ontbreken en we hebben een bloemeke op haar graf gezet.

Daarna zijn we doorgereden naar het meisjeshuis om ook snoep en speelgoed weg te brengen. Bij het bezoek van het huis zagen we dat het netjes was maar ook de meisjes op matjes slapen, slechts hier en daar lag nog een stuk matras. De kledij van de kinderen lag in plastic zakken in en op rekken. Buiten is er toch een kleine tuin waar ze wat groenten kweekten, verzorgd door een tuinman. In het klasje van de kleinsten stonden allemaal schoolbanken te wachten op de jongens van de beroepsschool om af te schuren en iets van vernis (of ander) op te zetten.

Maandag bezoek aan ORS samen met Jos.

Het is een uitgebreid project voor herbebossing en ondertussen hebben ze 60 ha grond om te bewerken. Er zijn jongens om in de voormiddag te helpen bij de landbouw (worden in de dorpen gerekruteerd met de bedoeling dat ze daarna naar het dorp teruggaan om daar het geleerde verder te doen). In de namiddag mogen ze lessen volgen, schrijnwerkerij of metsen. Ze worden niet gebruikt als extra werkkrachten. Het werd een lange wandeling in het domein waarbij we de boomkwekerij zagen, materiaal voor het maken van steengruis,  van bakstenen,  van palmolie... Een  mooi project.

Daarna weer bespreking met de directie hoe ze kunnen besparen en inkomsten krijgen. Ze begrijpen dat het nodig is maar zien niet hoe het kan gebeuren. Er komt nogal gemakkelijk een maar. Om varkens te kweken willen ze wel een offerte laten maken voor de onkosten.

Er is in het meisjeshuis een nieuwe kracht aangeworven die kan naaien. Ze kunnen haar gebruiken om de kledij van de kinderen te maken of aan te passen, tijdens haar werkuren. Zo moet hiervoor niemand extra betaald worden. De kamers die gemaakt zijn in Mitangu moeten ook iets kunnen opbrengen en niet leeg blijven. Ze zouden erover nadenken. Een klein dispensarium voor ambulante patiënten zou ook een mogelijkheid zijn maar Etienne zal nu wel even zijn handen vol hebben met de boekhouding.

Dinsdag zijn Mieke en ik een meisjesschool in de stad gaan bezoeken waar 1600 lln leerlingen zaten. Er waren verschillende opleidingen en momenteel waren er geen meisjes gesteund door het open midden. Blijkbaar was er een project van de VN waarbij schoolgeld betaald werd voor behoeftigen. Sommigen ervan werden al gesteund door het open midden en zij werden verwijderd uit de listing van CRSK. Ook dit was een interessant bezoek. Daarna langs Procfin in Kananga om Christophe, de bankbediende,  te ontmoeten.

En dan waren Jan en Liliane terug. Tijdens een flinke plensbui bezocht ik de bureaus van het open midden (op de eerste verdieping waar Appie woonde) en kreeg er uitleg. Buffalo is er ook gekomen en heeft Beya gevraagd om zijn mannen (3) meer te controleren op hun werk. Hij vroeg ook dat er elke zaterdag iemand van de mannen zou gaan slapen in het jongerendorp zodat ze nog meer met de jongens daar zouden kunnen spreken om zo hun familie te achterhalen. Alle dossiers leken wel goed en alles is er bewaard van bij de start van het project.

Daarna nog eens samengezeten met Jan en de directie om het te hebben over cijfers.

Woensdag stond een bezoek aan Cerdes op het programma.
Er is een dispensarium en een materniteit. Het operatieblok is niet meer in gebruik. Een zeer enthousiaste en goedlachse zuster leidde er ons rond.

We werden weer stil van de armoedige staat van de bedden en het materiaal, maar zij waren fier dat ze een klein labo hadden waar testen konden gebeuren en een bevallingskamer voor 50 bevallingen per maand. Er hing wel aan de muur een poster voor contraceptie. Ze kregen achteraf de documentatie nog van helpingnet (ivm familieplanning) en waren hier blij mee.

Om 11u werden we verwacht bij de bisschop maar hebben nog een uur buiten moeten wachten omdat hij in vergadering was. Het is een vriendelijke man die meer geïnteresseerd was in de twee agronomen (Jos en Ward) die mee waren.

In de namiddag vergadering met Grokampo.
Van alle projecten waren er een of twee vertegenwoordigers. De geschiedenis van de mislukte projecten werd eerst nog eens verteld. Ze werken wel met elkaar voor gekende punten maar niet gestructureerd. Gevraagd om terug meer samen te komen (bv een keer per maand) en proberen om elkaar te versterken.

Donderdag nog even met de directie samen gezeten over enkele praktische dingen bv. de lokalen die leeg staan in het jongerendorp, een tweede vergaderzaal die weinig gebruikt wordt en zou kunnen dienen voor een extra klas, de bouw van de school die moet opgestart worden, de schoolbanken zo snel mogelijk afwerken en verhuizen naar de klassen in het jongerendorp, botten kopen voor de laatstejaars landbouwstudenten, matrassen voor de meisjes, stootkarren herstellen... Deze laatste twee punten zijn door financiële hulp van Albert gelukt.

Pater Ivo had een container met matrassen (wist het niet meer) en daar hebben we er vijfentwintig van over gekocht (zo had hij wat geld om zijn personeel te betalen). We hebben er negentien naar het meisjeshuis gebracht en daar waren ze dolblij. Vijf van de beste stootkarren werden naar een lasser in de stad gebracht om de assen te herstellen en verschillende karren kregen nieuwe banden. Er waren er nog vijf in goede staat zodat er nu weer  tien goede stootkarren zijn. De mannen profiteerden van de aanwezigheid van blanken en wilden geen huurgeld betalen voor hun kar. Ook werd er aan de elektriciteit in huis gewerkt op Albert zijn kosten om deze veiliger te maken.

De directie vroeg wel twee moto’s, één voor de directie en één voor het open midden. Als we snel een berekening maakten zou de aankoop en onkosten samen goedkoper zijn dan de taximoto’s die ze moeten betalen. Een reserve auto zagen ze ook wel zitten (maar voorlopig onmogelijk door het budget)

In de namiddag was er de vergadering met de CA. Marie-Jeanne (minister), Sylvain (coördinator scholen) en Donatien (prefect van scholen) waren aanwezig. Zij vroegen dat er iemand van Europa zou verblijven in Kananga om de CRSK te ondersteunen. Duidelijk gemaakt dat wij erop rekenen dat Congolezen verder gaan met het project. Er zou een financiële steun van de staat mogelijk zijn voor de staatsexamens van de laatstejaars. Een dossier moet hiervoor ingevuld worden zei Marie-Jeanne. Donatien zou helpen om dit dossier op te stellen en Marie-Jeanne zou het opvolgen. Ze zouden terug 4x/jaar samenkomen en ook een algemene vergadering organiseren. Gevraagd om de directie meer te ondersteunen.

Als kers op de taart betaalde Albert nog het afscheidsdiner in een restaurant in de stad voor de directie, de CA, de verantwoordelijken van het open en gesloten midden en natuurlijk Benoit die twee weken lekker gekookt had voor ons.

Vrijdag was het vroeg opstaan om in luchthaven van Kananga lang te wachten. De directie is ons komen uitwuiven en Marie-Jeanne (die op de luchthaven moest zijn voor de gouverneur) kwam ook nog afscheid nemen evenals Sylvain. In Kinshasa is pater Pol ons komen oppikken en zijn we nog naar het klooster geweest van de zusters van Don Bosco (in een arme wijk) en hebben daar een uitgebreide maaltijd gekregen in een restaurantje dat ze uitbaten om meisjes op te leiden. ( Spijtig genoeg kregen we op 12 december het verschrikkelijke nieuws dat pater Pol vermoord was in zijn kamer in Kinshasa* ).
‘s Avonds zijn we dan allen met onze bagage door de douane geraakt en na een lange nachtvlucht veilig in Zaventem geland.

Het einde van een indrukwekkende reis die we mochten maken met zeven toffe mensen. Ieder heeft op zijn/haar manier bijgedragen om er goede weken van te maken en om mekaar aan te vullen daar waar nodig. Een top team.

Congo is een mooi land, en de meeste bewoners zijn zeker veerkrachtig en optimistisch, maar de grote armoede maakt het hen niet gemakkelijk. Regelmatig kregen we dan ook een vraag om geld of om salarisverhoging... En dan is het niet gemakkelijk om die blanke te zijn die moet aangeven dat er geen budget is.

Verslag: Ingrid Maervoet

*Zie ook pagina 'RECENT' pater Paul